De verspreiding van het coronavirus SARS-CoV-2, dat de ziekte COVID-19 veroorzaakt, is het afgelopen jaar uitgegroeid tot een vreselijke pandemie. De meeste organisaties slaan zich door deze pandemie heen vanuit de veronderstelling dat de huidige crisis met de komst van het vaccin voorbij is en dat we dan terugkeren naar de wereld zoals deze voor corona was (het groene scenario, linksonder in de matrix). De voor de hand liggende strategie is dan om plannen uit te stellen en ervoor te zorgen dat de organisatie deze periode kan overbruggen, en dan vooral door het vertragen en verminderen van bepaalde activiteiten. Er worden kleine aanpassingen gedaan, zoals thuiswerken, maar steeds vanuit de aanname dat de crisis binnen afzienbare tijd weer voorbij is. Maar wat als het langer duurt dan gedacht? En wat als de post-corona wereld niet meer dezelfde is?

Een scenario dat rekening houdt met een crisis die langer duurt dan een paar maanden is inmiddels plausibel gebleken; dat is nu de realiteit geworden. Vele organisaties en zelfs hele economische sectoren hebben grote moeite om de crisis te overleven. Onze politieke en financiële systemen worden maximaal op de proef gesteld (het rode scenario, rechtsonder in de matrix). Het is daarom van cruciaal belang om voorbereid te zijn op het overbruggen van deze crisis, al is dat niet genoeg. In staat zijn om af te schalen, in de kosten te snijden en financiering voor de korte termijn achter de hand te hebben is één ding, maar beginnen met nadenken over hoe je op de lange termijn waarde kunt creëren voor je klanten, is een tweede.

Het ‘goede’ nieuws is dat we er, nu er een vaccin is, vanuit kunnen gaan dat we de coronacrisis het komende jaar onder controle krijgen. Tegen die tijd is er door de vaccinatie groepsimmuniteit bereikt. Uiteindelijk zal er een post-corona tijdperk aanbreken; tot die tijd zal het individueel lijden enorm zijn, maar over het geheel genomen zal 99% van de bevolking de crisis overleven. Gaan we als maatschappij dan terug naar hoe het was voor de crisis, of gaat er een complete systeemverandering plaatsvinden en krijgen we het bekende ‘nieuw normaal’?

Hoe lang de coronacrisis nog zal duren, de maatschappij zal zich hoe dan ook aan de nieuwe situatie aanpassen (het gele scenario, linksboven). Overheden zijn inmiddels gewend aan de roep om snelle en kordate maatregelen. Medewerkers zijn gewend aan thuiswerken. Studenten en docenten hebben de voordelen van onderwijs op afstand ontdekt. En de samenleving als geheel ziet de waarde in van een goed geoutilleerde en soepel functionerende gezondheidszorg. Sommige mensen hebben zelfs hun prioriteiten in het leven opnieuw geformuleerd. Hoe langer de crisis duurt, des te groter de waarschijnlijkheid dat nieuw gedrag blijvend is en dat waardesystemen structureel zullen worden veranderd (het blauwe scenario, rechtsboven). In dit scenario zien we bijvoorbeeld een blijvende verandering in de structuur van het toezicht en in belastingmaatregelen. Organisaties zullen zich moeten transformeren naar deze nieuwe situatie, niet alleen om te kunnen overleven, maar om succesvol te kunnen zijn in een veranderde wereld. Als we ervan uit kunnen gaan dat een aantal veranderingen als gevolg van de coronacrisis blijvend zullen zijn, waarom proberen we dan niet om ons sneller aan te passen of te transformeren naar het ‘nieuwe normaal’?

Dit is een gezamenlijk artikel van: Paul de Ruijter, Renate Kenter, Stuart van den Bos, Jolanda van Heijningen, dr. Marc Gramberger en dr. Steven Libbrecht. In de Pdf hieronder vindt u de effecten van elk scenario uitgebreider beschreven.

Inmiddels worden de De Ruijter coronascenario's door diverse andere organisaties gebruikt voor hun toekomstverkenningen. Een paar voorbeelden:

• De Centrale Medezeggenschapsraad van de Hogeschool Rotterdam heeft onlangs 4 scenario’s gepresenteerd over de hogeschool na de Corona-crisis.
• (onderaan de pagina)
• Voor branche- en beroepsverenigingen zijn de scenario's doordacht op de vragen die ze oproepen voor de sector, de leden en de vereniging zelf, zie Scenario's voor een wendbare vereniging in de anderhalve meter maatschappij
• Sioo heeft de scenario's gebruikt om na te denken over leiderschap en over de implicaties voor gemeenten en het MBO.

Meer weten? Neem contact met ons op via (020) 6250214 of mail naar Paul de Ruijter.