Leidinggeven aan API's; hoe doe je dat?

Wie aan organisaties en leidinggeven denkt, denkt aan mensen. Maar wat als het meeste werk in je organisatie niet gedaan wordt door mensen maar door software?

Door Paul de Ruijter en Maurits Kreijveld

Er werken geen mensen bij Facebook Nederland, of in hun eigen woorden: “Wij hebben geen Oempaloempa’s”. Maar ook bij banken, pensioenfondsen, verzekeraars en overheidsinstellingen als de belastingdienst gebeurt het meeste werk automatisch. Organiseren en leidinggeven gaan dus steeds meer over het laten samenwerken van stukken software. Daarbij gaat het helaas vaak mis. Maar wie erin slaagt zijn hardware, software en data goed met elkaar te laten samenwerken kan ook veel winnen. En die samenwerking tussen de onderdelen van de digitale wereld gaat via “API’s” (application programmable interfaces). API’s slapen niet, vragen geen loon, raken niet overspannen, vergeten niets en doen altijd precies wat je zegt. Leidinggeven aan API’s is radicaal anders dan leidinggeven aan mensen. Iedere leidinggevende kent zijn bedrijfsprocessen en zijn organigram. Maar ken je ook de data-, applicatie- en technologiearchitectuur? Via de application programming interface kunnen alle onderdelen in deze drie lagen met elkaar samenwerken.
Hier de drie eerste stappen in het leidinggeven aan API’s.

1. Besef dat je leiding geeft aan API’s

De eerste stap is beseffen dat er niet alleen mensen werken in je organisatie, maar dat je ook de baas bent van alle hardware, software en data die een steeds groter deel van het werk doen. En met al die onderdelen van je organisatie praat je via de API’s. Je weet waarschijnlijk precies welke mensen er voor je werken en wat ze allemaal doen. Maar ken je ook alle API’s die voor je werken? De eerste stap is je API’s te leren kennen. Via welke API’s heb je contact met de klantadministraties (CRM), welke zorgen voor de financiële administratie, welke zorgen voor de order intake, welke zorgen voor de facturering, welke doen de rapportage aan aandeelhouders en of toezichthouders, welke regelen de betalingen, welke doen de planning, welke zien toe op het productieproces en welke software regelt de daadwerkelijke productie of dienstverlening? Wie gaat tellen komt er achter dat er veel stille krachten zijn in de organisatie die zonder klagen hun werk dag en nacht foutloos doen. Al deze digitale functionaliteit moet met elkaar praten en dat gebeurt via de API’s. Ook kom je erachter dat er net als met medewerkers een grote ‘externe schil’ is: API’s die niet direct op je loonlijst staan en binnen de muren van je eigen organisaties werken. Klanten kunnen bijvoorbeeld betalen via een Ideal app van je bank, inloggen via hun Facebook account en laten verzenden via DHL. Ook al deze externe systemen moeten met elkaar samenwerken en informatie met elkaar uitwisselen. En de financiële informatie moet weer doorgeven worden aan de systemen van accountant en die van de belastingdienst. Als leidinggevende heb je de taak om deze samenwerking vlekkeloos te laten verlopen. Je geeft dus leiding aan een hybride systeem van enerzijds echte mensen, en voor een steeds groter deel digitale systemen die met elkaar praten via API’s.

2. Besef dat API’s leiding nodig hebben

Hoewel je van API’s niet snel klachten hoort, hebben ze toch aandacht nodig. Net als bij mensen gaat het ook hier om instroom, uitstroom en doorstroom. Heb je de juiste digitale functionaliteit in je organisatie? Elk jaar komen er weer nieuwe API’s op de markt, dus heb je wel het juiste talent in je organisatie? En elk jaar zijn er API’s die het eigenlijk verdienen om met pensioen te gaan. Die zijn afgeschreven, en door hun vertrek komt er ruimte voor nieuw talent. Of je komt erachter dat sommige digitale functionaliteit in het systeem tot heel veel problemen leidt, dus je wilt er van af. Echter, het “ontslaan” van een API is vreselijk moeilijk. Tal van interne en externe functionaliteiten kunnen ermee verbonden zijn. Afscheid nemen is niet zonder consequenties; die onderlinge verbondenheid dient wel in kaart gebracht te zijn, en een “vervanging” die goed samenwerkt met alle anderen is niet zomaar geregeld.
Het overgrote deel zal echter bestaan uit bestaande krachten die nog lang niet zijn afgeschreven. Maar ook die hebben aandacht nodig. Upgrades en opschoning is ook hier een continu proces. En vooral, goede onderlinge samenwerking. Samenwerking tussen API’s organiseren gaat heel anders dan tussen mensen. Mensen kan je heldere en vage instructies geven en zullen dan misschien doen wat je bedoelde. API’s vragen om hele heldere instructies, maar doen dan ook exact wat je vraagt. Mensen doen niet altijd precies wat je zegt, maar meestal wel wat je wilt. Bij API’s is het precies andersom, die doen precies wat je zegt, maar daarmee nog niet altijd wat je wilt. Je zult dus heldere instructies moeten geven, in een taal die zij begrijpen. En dat heet programmeren.

3. De tijd van tolken is voorbij; leer de taal

Nu zul je wellicht denken: “maar ik heb als leidinggevende toch IT’ers om met alle digitale ”medewerkers” te praten?” En dat klopt. IT’ers zijn de interface tussen mensen en systemen. Ze zijn de tolk. En als je als Nederlands bedrijf af en toe contact hebt met een Engelsman, dan kan je een tolk inschakelen als je geen Engels spreekt. Maar als meer dan de helft van het werk gebeurt door Engelssprekenden, is het dan niet handig dat de leiding ook Engels spreekt, en niet via een tolk? En zo is het ook nu de wereld van organisaties aan het digitaliseren is. Wie alleen via een tolk kan leidinggeven raakt snel zijn baan kwijt. Dus leer de taal die er in jouw bedrijf door de digitale medewerkers wordt gesproken. En dat kan Java, PHP, C, Pyton of een willekeurige andere taal zijn. Leer de taal van je organisatie en er gaat een wereld voor je open.

Wie beseft dat hij leidinggeeft aan API’s, hiervoor zijn verantwoordelijkheid neemt en de taal van API’s leert kennen kan vervolgens aan de slag met wat hij of zij altijd al deed, maar dan nu met álle medewerkers van de organisatie, de menselijke en de digitale. Welke kant moet de club op? Hoe zorgen we voor de optimale afstemming en samenwerking tussen alle onderdelen, zowel intern als extern? En hoe houden we de boel gemotiveerd en op koers? Een goede leidinggevende organiseert en communiceert op een nieuwe manier, met mensen én met API’s, die een steeds groter deel van al het werk verzetten.

Meer weten over leidinggeven aan API’s? Neem contact op met Jolanda van Heijningen of bel 020 6250214.